روش اُرف
حس موسیقی ، این هنر لطیف ، در وجود بشر نهفته است . انسان در هر مقطع سنی و با هر میزان تحصیلات به موسیقی نیاز دارد . در عصر ماشینی امروز آشنایی با موسیقی و شنیدن موسیقی خوب موجب طراوت روح و آرامش می گردد . آشنائی با هنر نواختن موسیقی مرحله ای فراتر بوده و نه فقط به عنوان وسیله لذت بردن و پرکردن اوقات فراغت ، بلکه به عنوان وسیله ای برای بیان و انتقال احساسات شخصی مطرح می گردد .
اگر در مقاطع سنی پایین به فراگیری موسیقی پرداخته شود ، علاوه بر این که مفاهیم موسیقی بهتر درک می شوند و بیشتر در ذهن باقی می مانند ، موسیقی در تمامی فعالیت های ذهنی و جسمی کودک یا نوجوان تأثیر مستقیم می گذارد . بدین صورت که موجب پرورش بیشتر نیروی تخیل و بروز خلاقیت شده و با قوت بخشیدن به اعتماد به نفس ، زمینه ایجاد هماهنگی در اندیشه و رفتار و رشد شخصیت کودکان و نوجوانان را فراهم می آورد .
آموزش در این مقاطع سنی (کودک و نوجوان) نیازمند لطایف و دقایقی است که با روش های آموزشی کلیشه ای برای بزرگسالان تفاوت های عمده ای دارد . استفاده از توانائی هنرجویان و فعال کردن نیروی تخیل و خلاقیت آن ها مهمترین رکن در این آموزش است . علاقه مند نگه داشتن هنرجو به کلاس با توجه به امکانات ، برخوردهای مناسب و فعالیت های آموزشی و فوق برنامه در رسیدن به این هدف نقش مهمی را ایفا می کند.
بهترین روش آموزشی در این زمینه به نام بنیانگزار آن (کارل اُرف) آهنگساز معاصر آلمانی و خالق اپرای معروف (کارمینا بورانا) روش (اُرف) نامیده می شود .
مهمترین اهداف آموزش و روش اُرف به ترتیب اولویت و اهمیت عبارتند از :
- تقویت حس موسیقی که در ذات هر بشر موجود است و فراهم کردن زمینه ای برای لذت بردن کودکان از موسیقی .
- آشنائی با یک ساز ساده به عنوان شروع نوازندگی فردی .
- اجرای موسیقی به صورت گروهی (گروه نوازی) جهت تقویت حس گروهی و اعتماد به نفس .
- کشف استعداد موسیقی برای انتخاب ساز مناسب با توجه به فیزیک انگشتان هنرجو در انتخاب ساز اصلی .
- هنرجویانی که دوره اُرف را گذرانده اند ، ساز مورد نظر خود را با دقت بیشتری انتخاب می کنند . این افراد دروس اولیه ساز اصلی را که مستلزم صرف زمانی طولانی برای دیگر هنرجویان است با سرعت پشت سر گذارده و موفق تر و مصمم تر ادامه می دهند .
مراحل و روش های آموزشی :
این روش آموزشی همانطور که گفته شد به نام بنیانگزار آن " روش اُرف" نامیده می شود . روش کلاس های این مؤسسه بر مبنای روش تدریس " اُرف" است و در کنار آهنگ ها و ترانه هائی به هنرجو آموزش داده می شود که بر اساس موسیقی ملی و محلی ایرانی است و با گوش ایرانیان مأنوس بوده و شنونده از آن لذت بیشتری می برد .
روش آموزشی با توجه به گروه سنی کلاس متفاوت است . برای آموزش گروه های سنی پایین تر از بازی های ریتمیک- ملودیک استفاده می شود و گروه های سنی بالاتر به وسیله ی روش های بسیار ساده با مفاهیم پایه ی موسیقی آشنا می شوند و هر دو گروه به مرور با ریتم ، ملودی و سلفژ آشنائی پیدا می کنند و به تدریج بر آن تسلط می یابند . همچنین به کمک سازهای ساده ای که فراگیری آن ها بسیار راحت است ( سازهای اُرف) با هنر نوازندگی موسیقی آشنا می شوند و به تدریج در نواختن سازهای بلز و فلوت ریکوردر به عنوان ساز واسطه ، مهارت پیدا می کنند و قادر خواهند شد که قطعاتی را به صورت گروهی اجرا نمایند . در آخرین جلسات کلاس اُرف ، سازهای ملی و کلاسیک به هنرجویان معرفی می گردند تا متناسب با علاقه و استعداد هنرجو به طور آگاهانه اقدام به انتخاب ساز تخصصی نمایند .
در این کلاس کودکان بدون اینکه بدانند در کلاس موسیقی ثبت نام کرده اند وارد دنیای موسیقی می شوند و با استفاده از بازی های اصیل ایرانی ، داستان ، نقاشی ، کاردستی و . . . در فضای موسیقی قرار می گیرند و ریتم ، حرکت ، ملودی و کلام که از اجزای اصلی آموزش موسیقی به کودکان است را به راحتی درک می کنند . یعنی هنرهای تجسمی ، نمایشی و ادبیات با موسیقی تلفیق می شوند .
►در این کلاس از انواع بازی های مهارتی استفاده می شود . مثلاً راه رفتن با سطل آب و بازی های دیگری که احتیاج به تمرکز کودکان دارد که این بازی ها مهارت های لازم را برای تمرکز پیدا کردن در رابطه با استفاده از هر ساز و حتی تمرکز در موارد درسی و هماهنگی میان ذهن ، دست ، پا و . . . را فراهم می سازد .
►گوش دادن کودکان به موسیقی های محلی ایرانی و . . . ، و اجرای الگوهای ریتمیک روی این ملودی ها با ایجاد هماهنگی و نظم در بدن به کمک موسیقی و حرکت .
►کودکان با استفاده از وسایل دور ریختنی صدا تولید می کنند و می توانند با این وسایل سازهایی برای خود درست کنند. آن ها متوجه می شوند که هر وسیله ای با پایان یافتن دوران کاربردی خود می تواند کاربردی جدید یابد و علاوه بر حفظ محیط زیست ، یک ساز جدید با صداهایی جدید برای خود درست می کنند .
►در این کلاس کودکان با گوش دادن به موسیقی و کشیدن نقاشی درباره ی چیزی که نیاز به شنیدن ، تمرکز و فکر کردن دارد ؛ با صداها آشنا می شوند ، و به خلق آثاری می پردازند که از درون آن هاست و از احساسات آن ها برای ما می گوید .
►از تمامی ایده های کودکان استفاده می شود و با همکاری خود آن ها قطعاتی نوشته می شود.
►تقویت صدای کودکان به عنوان زیباترین ساز که طبیعت خلق کرده است نیز از کارهای دیگر این کلاس است .
►این کلاس به صورت کودک محور است و آن ها در همه ی موارد با هم همکاری و هم فکری می کنند و تمامی برنامه ها به صورت گروهی اجرا می شود .
در آخر اهداف کلی این کلاس این است که :
1- مهارت های بچه ها در کار گروهی پرورش داده شود .
2- تمرکز در یادگیری بالا رود .
3- خلاقیت آن ها پرورش داده شود .
4- اعتماد به نفس آن ها بالا رود .
5- کودکان برای بیان احساسات خود توانایی پیدا کنند .
►این کلاس می تواند برای کودکانی که به موسیقی علاقه ای ندارند نیز گذاشته شود تا درک آن ها از موسیقی بالا برود و بعد در " کلاس های موسیقی کودکان" ثبت نام کنند و با سازهای بلز و فلوت با تئوری موسیقی آشنا شوند و بعد از اتمام کلاس به ساز انتخابی خود برسند ، زیرا هدف از این کلاس پرورش موسیقیدان نیست ، بلکه از این طریق درک موسیقی کودکان بالا می رود و آن ها از تأثیر موسیقی در زندگی خود آگاه می شوند .
►این کلاس در 24 جلسه یک ساعتی به پایان می رسد و برای گروه سنی 5 سال به بالا مفید است و حتی می تواند قبل از شروع آموزش موسیقی کودک ضروری نیز باشد .
نسیم نوایی