به نام خداوند هنرآفرین
یک گام به پیش (2)
تهیه و تنظیم : مصطفی نجف (مدرس ویلن)
مقدمه
مطلبی که در زیر می خوانید به طور قطع بر موفقیت شما در مسیر آموختن هر سازی که انتخاب کرده یا خواهید کرد، اثرگذار خواهد بود. با بکارگیری دقیق و عادت دادن خود به نکات یاد شده، به مرور زمان شاهد موفقیت خود خواهید بود و از نواختن لذت خواهید برد. اینکه چه انگیزه شد تا این نوشته فراهم شود ، دلایلی داشت، اول : انتقال آن به شما هنرجوی گرامی در وقت تعیین شده کلاستان ، به صورت تیتروار بوده ، نیز تجربه ثابت کرده عده ای به دلیل کم کاری و فاصلۀ تمرین بعد از کلاس پاره ای از توصیه ها و راهکارهای تمرین را فراموش می کنند. دیگر اینکه شما اکنون با آرامش بیشتر و فرصت کافی می توانید « نکته هائی برای تمرین» را بخوانید و با تمرکز بیشتر بدان عمل کنید. به ویژه هنرجویان بیشتری می توانند از آن بهره گیرند و همواره در دسترس خود داشته باشند.
چگونه آغاز کنیم ؟
( پرسشی که توسط هنرجویان علاقه مندی که تصمیم گرفته اند ، مطرح می شود)
(1) بهتر است در انتخاب ساز با خود مدرس مشورت کنید و در حد امکان مالی ، سازی خریداری کنید که از حداقل کیفیت برخوردار باشد و در دراز مدت هزینۀ مجدد نداشته باشید.
(2) هنگام تمرین ابتدا بهتر است جسم و ذهن را آماده کنید. انجام نرمش های سبک بر روی سر و گردن ، شانه ها ، مچ ، کمر و انگشتان ضروریست.
(3) برای دقایقی موسیقی گوش دهید تا ذهن شما از مسایل روزانه فارغ شود.
(4) هنگام خستگی و در آخر فرصت روزتان که انرژی کمتری دارید نتیجۀ تمرین بسیار کم می شود.
(5) بعضی از سازها مانند ویلن ، فلوت و ... را ابتدا ایستاده تمرین نمایید و در بین وقت ، نشسته کار کنید.
به استیل ایستادن و نشستن توجه کنید.
(6) برای آغاز از تمرین های سبک شروع کنید ، ترجیحاً درس هایی که به آن تسلط دارید و سپس دقایقی گام نوازی کنید. اتود نوازی و سپس درس جدید یا قطعه ای که می خواهید یاد بگیرید.
(7) حداقل تمرین روزانه 60 دقیقه است که می توانید به سه نوبت 20 دقیقه تقسیم کنید، در فاصله های 30-10 دقیقه استراحت کنید . این روند می تواند به مرور بیشتر شود و در هر نوبت به 30 دقیقه نیز برسد.
(8) مراقب انگشتانتان باشید و از پرداختن به کارهای سخت با دست پرهیز کنید . بسیاری از تمرین ها برای انعطاف انگشت های شما طراحی شده اند، کار سخت و فشار به انگشت ها مانع آن می شود.
(9) محل آرام ، فضای تمرین ، نور مناسب و صندلی راحت شرایط را بهتر می کنند.
(10) هنگامی که شما از مدرس درس را فرا می گیرید تا هنگام تحویل ، چند مرحله وجود دارد:
ابتدا درک مطلب شما از درس جدید است ، سپس در منزل با تمرین آرام آرام یاد می گیرید . این یادگیری شامل شمارش ، انگشت گذاری ، علائم اختصاری و در مقاطع بالاتر نوانس است . با حداقل چند روز از این مرحله گذر می کنید . روزهای بعد با پرداختن به صدا سازی مناسب به طور نسبی سرعت به اندازۀ توان و نوانس و هر چه زیباتر شدن باید کار کنید. حوصله کنید و به حداقل تمرین ، خود را عادت ندهید.
(11) اگر برای تمرین برنامه ریزی نکنید و به اندازۀ کافی به آن نپردازید ، پس از مدتی زمان را ازدست می دهید و موجب دلزدگی خود را از ساز مورد علاقه تان فراهم می نمایید. نکاتی که برایتان سوال می شود را علامت گذاری کنید و هنگام کلاس از مدرس خود بپرسید.
(12) در فرصت هایی که در جمع قرار می گیرید برای خانواده و دوستان بنوازید . تفاوتی نمی کند در چه سطحی باشید ، مهم نواختن شما در حضور دیگران است و این نتیجه را دارد که شما به تدریج از استرس دور شوید و با اعتماد به نفس بیشتری بنوازید . نیز خانواده های عزیز و ارجمند با صبر و حوصله به نواختن شما گوش فرا دهند و تشویق کنند. بسیار دیده شده نوازنده ای هنگامی که در تنهائی خود می نوازد ، زیبا می نوازد و هنگامی که در جمع می نوازد دچار اضطراب و عدم تمرکز می شود.
(13) برای آمدن به کلاس همیشه زودتر راه بیافتید و قبل از آن دست گرم کنید. وقت اضافه در نظر بگیرید و با آرامش به کلاس بروید و از آن استفاده کنید.
(14) پس از کلاس تمرکز خود را با پرداختن به کارهای دیگر از دست ندهید و هر چه زودتر مطالب کلاس را در همان روز حتی یک دور کوتاه کار کنید این کار به شما کمک می کند تا از فردای کلاس ، هنگام تمرین متمرکز باشید و پاره ای از مشکلات از یادتان نرفته و موضوع برایتان قابل درک باشد . مدرس موفق موسیقی شرایط و توانایی انتقال و فراگیری را به شما دارد ، حال اگر ساز را به کناری نهاده و چند روز بعد سراغش بروید مسئول خودِ شمائید که کوتاهی نموده اید و یادگیری را به دوره ای طولانی تر تبدیل کرده اید که نهایتاً باعث دلزدگی شما می شود .
(15) موضوع مهم دیگر شنیدن موسیقیِ روزانه است . برای خود آرشیو تهیه کنید که همواره برایتان طبقه بندی و قابل دسترس آسان باشد. گوش خود را عادت دهید به ویژه سازی که به آن علاقه دارید و می نوازید در این خصوص مدرس شما می تواند راهنمایی تان کند و منابع را معرفی نماید تا بیشتر گوش دهید. گوش شما با شنیدن ، به اصطلاح قوی تر می شود و اثر دراز مدتش می تواند در آینده موجب درک بهتر و آنالیز مناسب تر شما باشد .
(16) مراقب آلودگی هائی که امروز به نام موسیقی در همه جا پراکنده است باشید. هر چیزی را گوش ندهید. از هر فرصتی برای شنیدن استفاده کنید : در منزل ، هنگام پیاده روی، ورزش ، صرف غذا . این را هم بدانید موسیقیِ همراه با تصویر بخشی از اثر گذاری شنیدن شما را می گیرد زیرا حواس بینائی ، آن تمرکز را کمتر می کند.
(17) هنگام شنیدن با دقت گوش دهید و احساسات خود را پرورش دهید ، تا به مرور از لذتِ شنیدن بهره مند شوید.
(18) ضرورت دیگر مطالعۀ آثار تئوریک و تاریخ موسیقی به ویژه تاریخ معاصر است . خاطرات استادان را مطالعه کنید. کتاب هایی در این خصوص به چاپ رسیده است. آثارشان را گوش دهید . آنچه برای ما به یادگار گذاشته اند حاصل سالیان رنج و عشقی ست که برای من و شما فراهم شده است.
(19) هنگامی که حجم درسی شما زیاد است ، و یا زمان امتحانات فرا رسیده ، مدرس خود را آگاه کنید ، تا قدری آرام تر و با حجم کم تر ، به شما درس دهد .
£ این خلاصه ای از توصیه ها برای شما هنرجوی گرامی و ارجمند است ، ... به امید موفقیت شما
می دانیم که موسیقی هنر بیان احساسات به وسیله ی اصوات است.
صداها به دو دسته ی موسیقایی و غیرموسیقایی تقسیم می شود.
برای شناخت آکادمیک صداهای موسیقایی و استفاده ی صحیح ، درک ، دریافت و ترکیب آن ، احتیاج به دانستن تئوری موسیقی و سلفژ داریم.
دانستن مقدمات تئوری موسیقی شاملِ آشنایی با نت ها ، (به عنوان الفبای موسیقی) ، کلیدها ، گستره های صوتی ، وزن یا ریتم ، گام و نظم و ترتیبِ در کنار هم قرار گرفتن صداها ، اصطلاحات و ... می شود .
سلفژ شامل ؛ نت خوانی عملی ، وزن خوانی ، سرایش صدا و آهنگ نت ها با علائم و در گام های مختلف و در مراحل پیشرفته تر دشیفر (چشم خوانی) است .
متاسفانه با هنرجویان و نوازندگانی روبه رو می شویم که پس از چندین سال تمرین و گذراندن دوره های مهارتی ساز یا آواز ، هنوز اصلی ترین و ابتدایی ترین اصطلاحات و دانستنی های موسیقی را نمی دانند ، با گام ها و ویژگی های آن ناآشنا هستند و در رعایت سرعت دقیق قطعات دچار ضعف اجرایی می باشند.
یا حتی قادر به کوک کردن دقیق صدا یا ساز خود نمی باشند!
و از این رو به هنرجویان مبتدی پیشنهاد می شود در ابتدای شروع کلاس عملی ساز یا آواز ، یک دوره ی فشرده ی گروهی پنج جلسه ای تئوری موسیقی و سلفژ را به شرح زیر بگذرانند :
( از مربیان محترم و آگاه نیز تقاضا می شود هنرجویان را در این زمینه راهنمایی و تشویق نمایند. باشد که در انتقال زبان موسیقی و تسریع آموزش صحیح آن ، گامی سودمند برداریم.)
جلسات کلاس :
1- تئوری مقدماتی :
آشنایی با نت ، خطوط حامل ، کلیدها ، صدا و گستره های صوتی و علائم و اصطلاحات اصلی
مورد نیاز برای شروع خوانندگی یا نوازندگی.
2- وزن خوانی :
آشنایی با شکل نت ها از نظر زمانی ، کسر میزان های ساده ، ترکیبی و لنگ ، آشنایی با
مترونم و رعایت سرعت .
3- وزن خوانی عملی :
اجرای وزن خوانی هجایی – اجرای وزن خوانی با اسم الفبایی نت ها ، بدون آهنگ ((parlati .
4- سرایش ابتدایی :
اجرایی همزمان اسم ، زمان ، و آهنگ نت ها در گام دو ماژور ((cantati .
5- مختصری از گام شناسی :
تعریف گام ، انواع و تفاوت گام ها و کیفیت فواصل درجات آن ها .